Lista superfoods. Które rośliny zaliczamy do superżywności?

Od kilku lat wciąż się o nich mówi. Są polecane przez specjalistów od zdrowego żywienia, szczegółowo analizowane przez badaczy i coraz powszechniej dostępne w sprzedaży. Są doceniane za walory smakowe i możliwość wszechstronnego wykorzystywania w kuchni, ale przede wszystkim – za wartości odżywcze i możliwie korzystny wpływ na zdrowie człowieka.

O czym mowa? O superfoods – superżywności, która przebojem wkroczyła do naszych jadłospisów!

Chcesz poznać pełną listę superfoods – w tym również polskich! – i dowiedzieć się, czym dokładnie jest superżywność? Chcesz wiedzieć, co warto jeść, aby wspierać zdrowie organizmu? Chcesz dowiedzieć się, jak wykorzystywać w kuchni produkty cenione w najróżniejszych zakątkach świata? Poznaj naszą listę produktów superfood i sprawdź, które ze zdrowych urozmaiceń diety warto zaprosić również do swojej kuchni!

Superfoods – czym jest superżywność?

Choć można odnieść wrażenie, iż pojęcie to na dobre zadomowiło się w naszej codzienności, to jednak wciąż wiele osób nie do końca zdaje sobie sprawę, czym są superfood. Wokół tego tematu narosło zresztą dużo mitów – że są to wyłącznie bardzo drogie, wymyślne rośliny, że nie można ich łatwo kupić albo że superfoods to tylko produkty z najdalszych rejonów świata. Tymczasem Polska także może pochwalić się swoimi superfoods i to wcale nie są produkty z najwyższej cenowo półki.

A gdyby szukać krótkiego i prostego wyjaśnienia, czym właściwie jest superżywność, to najlepsza odpowiedź kryje się w samej nazwie – bo jest to prostu jedzenie o wyjątkowych właściwościach – nieprzetworzona, naturalna żywność, stanowiąca cenne źródło witamin i składników mineralnych. Co ważne: potwierdzają to liczne badania naukowe, przeprowadzane tak w Polsce, jak i na świecie.

Co to superfoods – już wiesz. A jakie konkretnie produkty zaliczamy do tej kategorii? Przekonajmy się!

Polskie superfoods – lista

Choć superżywność w pierwszej kolejności kojarzymy z jagodami goji czy nasionami chia, to istnieje cała gama produktów superfood rodem z Polski. Oto ich krótki przegląd.

Len – polska superżywność

Dodasz go do wypieków, owsianek, sałatek czy jogurtu. Wykorzystasz w deserach, smoothie i zdrowych śniadaniach. Jego prozdrowotne właściwości doceniały już nasze babcie, ale dopiero teraz tak szeroko mówi się o lnie, jako o przedstawicielu grupy suprżywności.

Siemię lniane uznawane jest za cenny surowiec leczniczy o udowodnionej naukowo aktywności przeciwnowotworowej i o działaniu przeciwzakrzepowym. Jest cenione za dużą zawartość składników bioaktywnych, takich jak kwas α-linolenowy, antyutleniacze i mikroelementy (np. selen). Dzięki wysokiej zawartości błonnika przy jednoczesnej niskiej zawartości soli okazuje się wartościowym składnikiem zdrowej, zbilansowanej diety – również diety redukcyjnej.

Białko konopne jako superfood

Doskonały wybór tak dla wegetarian i wegan, jak i osób na standardowej diecie. Białko nasion konopi wyróżnia się tym, iż zawiera wszystkie niezbędne aminokwasy oraz sporą ilość błonnika. W postaci zmielonej jest cenione w szczególności przez sportowców, ponieważ wspiera rozbudowę masy mięśniowej.

Zastanawiasz się, jak jeść białko konopne? Idealnie pasuje ono do smoothie, owsianki czy sałatki, ale możesz dodawać je także do sosów, zup, wypieków oraz domowej roboty batoników energetycznych.

Ciekawostka: badania pokazują, iż sproszkowane białko konopi (np. w formie mąki) pomaga w zapobieganiu niektórych chorób dzięki zwiększaniu poziomu lipoprotein o wysokiej gęstości (HDL).

Czy wiesz, że to także polskie superfoods?

Być może Cię to zaskoczy, ale do grona superfoods możemy zaliczyć także bardzo lubiane w naszym kraju owoce, takie jak truskawki, jagody czy borówki amerykańskie. O ich superwłaściwościach przeczytasz w artykule: Superfood – co to jest i jakie ma zalety?

Za dostępną w Polsce superżywność uważa się także pyłek pszczeli, młody zielony jęczmień, czosnek, natkę pietruszki, kiszonki, miód czy olej lniany. Jak widzisz – zdrowe smaki są wszędzie wokół nas!

A jeśli chcesz urozmaicić swoją dietę i wzbogacić ją o produkty superfood cenione w najróżniejszych zakątkach świata, oto ich lista:

Popularne superfoods – Jagody Acai

Wyglądem przypominają popularne w Polsce borówki amerykańskie i ciemne winogrona, a pochodzą prosto z lasów deszczowych Ameryki Południowej. W postaci sproszkowanej wykorzystasz je jako dodatek do deseru, smoothie czy owsianki.

Jagody acai, podobnie jak inne superfoods, charakteryzuje wysoka zawartość składników mineralnych i witamin, ale też bogactwo przeciwutleniaczy. Co to oznacza dla Ciebie? Udowodnione badaniami opóźnianie procesów starzenia oraz hamowanie rozwoju nowotworów. To chyba jasne, dlaczego jagody acai są jednymi z pierwszych, jakie przychodzą na myśl, gdy wspomni się o produktach zaliczanych do superżywności?

Ashwagandha – czy także jest superżywnością?

To, ile korzyści może nieść za sobą spożywanie ashwagandhy, jest absolutnie nie do przecenienia. Bardzo dużo mówi się o jej wpływie na redukowanie stresu, ale według badań naukowych, na tym dobroczynne działanie ashwagandhy się nie kończy. Okazuje się bowiem, iż pomaga ona w regeneracji mięśni po treningu, poprawie funkcji seksualnych, obniżaniu poziomu cholesterolu, leczeniu zmian hormonalnych związanych z menopauzą i poprawie jakości snu oraz wykazuje działania przeciwzapalne, aktywność przeciwbakteryjną i zdolność do hamowania rozwoju niektórych pasożytów.

Brzmi jak kolejny punkt obowiązkowy na liście superproduktów, czyż nie?

Chlorella – alga, która należy do superfoods

Czy wartościowym źródłem białka mogą być tylko produkty odzwierzęce? Otóż nie. Idealnym tego przykładem jest hodowana w Korei Południowej alga – chlorella – podobnie jak wcześniej wymienione produkty, uznawana za propozycję z grona superfoods.

Ale nie tylko zawartość białka czy błonnika jest jej mocną stroną. Chlorella zawiera wiele witamin, folianów i składników mineralnych, potwierdzono także, iż zmniejsza ryzyko anemii, pomaga w obniżeniu ciśnienia krwi, opóźnia procesy starzenia oraz eliminuje wolne rodniki.

A jak skorzystać z całej tej gamy korzyści? Sproszkowaną chlorellę możesz dodać do deserów, koktajli i wypieków, a także sosów czy zup.

Chia – hit spod znaku superfoods

Kolejnym produktem, który automatycznie kojarzy się z kategorią superżywności, są nasiona chia (inaczej: szałwii hiszpańskiej). Zyskały one dużą popularność, ponieważ są wsparciem w walce z nadwagą. Dlaczego? Ponieważ spożycie ich daje tak bardzo pożądane uczucie sytości. Dodatkowo żel wytwarzany w przełyku po spożyciu ziaren chia potrafi opóźniać trawienie węglowodanów i poposiłkowe stężenie glukozy w surowicy krwi.

Na tym jednak nie koniec! W przypadku nasion chia warto zwrócić również uwagę na dużą zawartość kwasu omega-3 α-linolenowego, którego wysoka podaż obniża ryzyko rozwoju insulinooporności.

Te, i inne korzyści, możesz osiągnąć, spożywając nasiona chia na przykład w koktajlach, wypiekach, sałatkach, owsiankach czy deserach.

Lucuma – złoto Inków w naszej diecie

Czy znasz lucumę, subtropikalny owoc nazywany złotem Inków i charakteryzujący się wyjątkowo słodkim smakiem? Lucuma nie jest jeszcze bardzo popularna w Polsce, ale już teraz wiemy o niej, iż jest fantastycznym dodatkiem do wypieków czy lodów i zalicza się ją do grona superżywności. Co brzmi jak superdobra wiadomość, jeśli weźmie się pod uwagę fakt, iż lucumę kojarzy się głównie z deserami.

A dlaczego owoce lucumy uważane są za superżywność? Ponieważ mogą być doskonałym zamiennikiem białego cukru. A „przy okazji” owoce te zawierają szeroką gamę lipidów, które mają korzystny wpływ na zdrowie człowieka, dużo błonnika, minerałów, β-karotenu, związków fenolowych i niacyny. Badania naukowe potwierdzają także, iż spożywanie owoców lucumy przyspiesza gojenie ran. Superfood pełną gębą!

Miechunka peruwiańska jako superfood

Pozostajemy w Peru, ale tym razem witamy inny owoc – przypominającą ususzone na słońcu pomidorki koktajlowe – miechunkę peruwiańską (Physalis peruviana). Choć jej nazwa może sugerować coś innego, znajdziemy ją także w Kolumbii, Wenezueli, Egipcie, Afryce Południowej czy Australii.

Owoc ten jest bogatym źródłem kwasów fenolowych i flawonoidów, witamin, błonnika oraz makro- i mikroelementów, takich jak żelazo, cynk i miedź. Oto kwintesencja powiedzenia „zdrowie na talerzu”! A jeśli szukasz pomysłu na zastosowanie miechunki w diecie, dodaj ją do smoothie, jogurtu, owsianki, sałatki, lodowego deseru, twarożku lub mieszanki orzechów. Wpasuje się tam doskonale!

Morwa biała – źródło błonnika i żelaza

Białka, lipidy (w tym: nienasycone kwasy tłuszczowe), mikro- i makroelementy, flawonoidy, alkaloidy – wymienienie w jednym zdaniu wszystkich substancji występujących licznie w różnych częściach morwy białej jest zadaniem niełatwym. Może więc prościej będzie wspomnieć o korzyściach, jakie może przynieść spożywanie ich, a zaliczają się do nich: profilaktyka cukrzycy, otyłości i nadciśnienia tętniczego, działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe, a także zmniejszenie ryzyka zachorowania na chorobę Alzheimera.

Czy to dostatecznie dobre argumenty, by przekonać Cię do spróbowania owoców morwy białej? Wierzymy, że tak! Jeżeli nie masz pomysłu na jej wykorzystanie, wiedz, że świetnie komponuje się z orzechami i suszonymi owocami, wykorzystasz ją więc w sałatkach, deserach, koktajlach czy musli.

Jagody goji – kolejny hit wśród superfoods

Tak, tak – jagody goji to absolutna czołówka, jeśli chodzi o znanych niemalże na całym świecie reprezentantów grupy superfoods. W kuchni znajdują wszechstronne zastosowanie – można je bowiem dodać i do owsianki, i do twarożku, i do jogurtu, i do sałatki czy kaszy, ale też zajadać samodzielnie jako naturalną, pyszną przekąskę.

A skąd tak duża popularność jagód goji wśród miłośników zdrowego żywienia? Istnieją badania, które wskazują, iż ich składniki mogą korzystnie wpływać na proces starzenia się komórek, hamować stany zapalne oraz działać przeciwcukrzycowo. Dodatkowo jagody goji zawierają sporo błonnika i białka, przy jednoczesnej małej ilości tłuszczu, co klasyfikuje je w gronie dobrych przekąsek dla osób dbających o linię.

Ziarna kakao – także w gronie superproduktów

Czy znasz ten dowcip, iż czekolada to kakao, a kakao to roślina, więc spożywanie czekolady jest jak jedzenie sałatki? Być może nie brzmi to najmądrzej, ale faktem pozostaje, iż kakao samo w sobie uznawane jest za superfood, a badania potwierdzają korzystny wpływ na zdrowie człowieka spożywania zarówno samej gorzkiej czekolady, jak i surowego kakao – w ziarnach lub w proszku.

Co sprawia, że kakao jest aż tak polecane i zdrowe? Między innymi fakt, iż regularne spożywanie go obniża ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych, w tym szczególnie udaru mózgu (co w obecnych czasach jest na wagę złota!). Dodatkowo obecne w kakao flawanole wykazują właściwości przeciwzapalne, przeciwutleniające, przeciwalergiczne, przeciwwirusowe oraz przeciwnowotworowe. Uff! To długa lista, ale w końcu mowa o korzyściach, więc warto je wszystkie znać. A to jeszcze wcale nie koniec, bowiem kakao może także pozytywnie wpływać na pamięć oraz umiejętności poznawcze, a przez to – zmniejszać ryzyko demencji. I znów chciałoby się powtórzyć, że w obecnych czasach, tak naznaczonych chorobami cywilizacyjnymi, takie korzyści są naprawdę na wagę złota.

Co do korzystania z kakao w kuchni – na pewno wiesz, jak używać wersji sproszkowanej, która stanowi fantastyczny dodatek do ciast i innych wypieków, musów, deserów, koktajli czy sosów, pamiętaj jednak, że obróbka cieplna może pozbawiać je niektórych korzystnych dla organizmu właściwości. Jednak niech nie powstrzymuje Cię to przed wypiciem kubka kakao w zimny wieczór czy długi poranek – bo to wciąż pomysł na zdrowy, smaczny napój.

A co z kakao w postaci kruszonych ziaren? To już wariant mniej popularny, ale naprawdę zdecydowanie wart uwagi. Ziarna kakao doskonale współgrają z orzechami i suszonymi owocami, więc z powodzeniem wykorzystasz je w musli, ale też jako dodatek do lodów, owsianek, jogurtów czy wypieków.

Czy maca to także superfood?

Oczywiście! Maca (Lepidium meyenii, inaczej: trawa pieprzowa lub peruwiański żeń-szeń) to roślina znana od tysięcy lat w Ameryce Południowej, zaś u nas od całkiem niedawna dostępna w postaci sproszkowanego korzenia.

Macy używa się jako substancji wzmacniającej w przewlekłym zmęczeniu i anemii, ale uważa się też, iż może wpływać korzystnie na libido, poziom stresu i poziom energii oraz że poprawia pamięć i wspomaga kontrolę masy ciała. W składzie tej rośliny znajdziemy magnez, wapń, żelazo, sód, krzem, mangan, miedź, cynk oraz inne składniki ożywcze, a także tiaminę, ryboflawinę, białka, błonnik oraz sterole roślinne. To naprawdę solidna dawka wartościowych substancji!

Ale jak korzystać z macy w kuchni, jeśli nadal pozostaje dla nas dość tajemniczą rośliną? Tak jak w przypadku wielu innych produktów z rodziny superfoods, maca znajdzie zastosowanie w koktajlach i smoothie, owsiankach i musli, jogurtach i sokach czy plackach. Smacznego!

Owoce drzewa życia – czyli baobab jako superfood

Czy wiesz, iż baobab określa się w Afryce mianem „drzewa życia”? Przydomek ten wcale nie jest przypadkowy, bowiem miąższ owoców baobabu zawiera między innymi duże dawki witaminy C, wapń, fosfor, węglowodany, błonnik, potas, białko i lipidy. Lokalnie stosuję się go jako środek przeciwbólowy, przeciwzapalny i przeciwgorączkowy, co tylko potwierdza, jak cenną rośliną może być baobab, który w Polsce wciąż jeszcze nie jest szeroko kojarzony ze zdrową żywnością.

Jeśli chcesz spróbować jego karmelowo-cytrusowego smaku, to w sprzedaży znajdziesz proszek pochodzący z miąższu owoców baobabu, który wykorzystasz w kuchni jako dodatek do jogurtów, owsianki, musli, koktajli, domowych batoników czy soków.

Guarana – zastrzyk energii w rodzinie superfoods

Masz problemy z koncentracją i spadkami energii? Jest na to rozwiązanie i wcale nie będzie nim ani kawa, ani napój energetyczny. A zatem… co? Guarana! Czy wiesz, że guarana zawiera cztery razy więcej kofeiny niż ziarna kawowca? I że przyswaja się wolniej niż kofeina z kawy, dlatego jej pobudzające działanie na organizm utrzymuje się nieco dłużej? To właśnie guaranę możemy polecić jako środek pobudzający, znoszący zmęczenie i wspomagający skupienie.

Szukając źródeł energii, warto sięgać po te jak najbardziej naturalne i jak najmniej przetworzone. Stąd właśnie tak duża popularność guarany i stąd też jej obecność w gronie produktów z rodziny superfood.

Sproszkowaną guaranę możesz dodać do kawy, owsianki, smoothie czy innego typu koktajlu, aby sprawdzić jej potencjalnie korzystny wpływ na poziom energii czy koncentracji, ale również przekonać się, że potrafi być pomocna w migrenach czy niskim ciśnieniu.

Złoto faraonów jako superfood – poznaj czarnuszkę

Można odnieść wrażenie, iż czarnuszka na dobre zadomowiła się w polskiej kuchni. Spotykamy ją dziś już nie tylko w sklepach ze zdrową żywnością, bowiem nasiona czarnuszki coraz częściej funkcjonują jako dodatek do wypieków w piekarniach czy dań typu curry i sałatek w restauracjach. Sami użyjemy ich właśnie jako przyprawy lub posypki – w wypiekach, zupach, potrawach kuchni indyjskiej, pastach warzywnych czy twarożku.

Jeśli interesuje Cię, skąd obecność czarnuszki w gronie superfoods, musisz wiedzieć, iż wykazuje ona właściwości antynowotworowe, antyoksydacyjne, przeciwcukrzycowe, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwbólowe oraz stymulujące układ odpornościowy. Potwierdzono także jej skuteczność w chorobach układu oddechowego. To naprawdę potężny zbiór supermocy – nie dziwi więc, skąd tak duża sympatia wobec czarnuszki.

Podpowiedź: jeśli nie przepadasz za ostrością serwowaną przez pieprz, możesz zastąpić go zmielonymi nasionami czarnuszki. Wygląda podobnie i smakuje naprawdę wybornie.

Chcesz wiedzieć więcej? Przeczytaj artykuł: Czarnuszka – właściwości, działanie, stosowanie, opublikowany na naszej stronie.

Camu Camu – tropikalny owoc dla zdrowia

Nie zdziwimy się, jeśli pierwszy raz słyszysz nazwę camu camu. Owoce te rosną przede wszystkim w Brazylii i Peru i cieszą się ogromną popularnością w Japonii, ale teraz można spotkać je także w Polsce. Oczywiście nie w naturze, a w wersji sproszkowanej – gotowej do użycia w kuchni.

I naprawdę warto się nimi zainteresować! 

Badania wykazały, iż miąższ owoców camu camu obfituje w przeciwutleniacze i flawonoidy, co przyczynia się do spowalniania procesów starzenia i wzmacniania układu odpornościowego. Dodatkowo charakteryzuje się wysoką zawartością witaminy C, żelaza i wapnia, które wspierają zdrowe funkcjonowanie organizmu człowieka.

Sproszkowane owoce camu camu dodasz do koktajli, twarożku, owsianki, jogurtu czy soku. Mają mocno kwaskowy smak, więc idealnie nadadzą się dla miłośników kwaśnych cytrusów.

Kurkuma – roślinne złoto

Niewykluczone, że w poszukiwaniu domowych sposobów na przeziębienie i wzmocnienie odporności trafiłeś na przepis na popularne „złote mleko”. Jego bazę stanowi właśnie kurkuma. Nic dziwnego, bowiem przypisuje się jej właściwości przeciwzapalne, przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się pasożytów, bakterii i grzybów chorobotwórczych, a nawet zapobieganie nadmiernemu przyrostowi tkanki tłuszczowej oraz odkładaniu się tak zwanego „złego” cholesterolu.

Nie zaskakuje więc, że badacze nazywają kurkumę roślinnym panaceum.

Sproszkowana kurkuma to produkt powszechnie dostępny w sprzedaży, który z powodzeniem wykorzystasz w kuchni, jako dodatek do zup, dań na ciepło, past, smoothie czy sałatek. Oraz, rzecz jasna, jako bazę złotego mleka – domowego środka wspierającego odporność organizmu.

Gdzie kupić superfoods?

Znasz już obszerną listę produktów zaliczanych do superzdrowej żywności. Wiesz już, czym są superfoods i które z polskich produktów można zaliczyć do tego grona. Prawdopodobnie w tym artykule znalazłeś też ogrom inspiracji w temacie wykorzystywania superżywności w kuchni. To bardzo istotne, ponieważ często słyszymy, iż jakoś produkt jest fantastycznym uzupełnieniem zdrowej diety, ale nie mamy najmniejszego pojęcia, w jaki sposób go spożywać, z czym się dobrze komponuje i jak smakuje.

Jeżeli chcesz spróbować produktów roślinnych o najwyższych wartościach odżywczych – dobrej jakości i ze sprawdzonych źródeł – sprawdź kategorię superfoods w naszym sklepie. Mamy ich już potężny zbiór i z każdy z nich będzie smakowitym, wartościowym dodatkiem Twojej codziennej diety.

Smacznego!

Źródła:

Silska G., Polska Kolekcja Lnu – źródłem nasion o terapeutycznym działaniu, [w:] Zagadnienia doradztwa rolniczego nr 4/2016, str. 73-81.

Markowska J., Polak E., Drabent A., Żak A., Konopie siewne Cannabis sativa L. – odmiany, właściwości, zastosowanie, [w:] Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2021, 28, 2 (127), 90 – 105.

Ekiert K., Dochniak M., Superfoods – idealne uzupełnienie diety czy zbędny dodatek, [w:] Piel. Zdr. Publ. 2015, 5, 4, 401–408.

Połumackanycz M., Forencewicz A., Wesołowski M., Viapiana A., Ashwagandha (Withania somnifera L.) - roślina o udokumentowanych właściwościach prozdrowotnych, [w:] Farmacja Polska, vol. 76, no. 8, 2020, pp. 442-447, DOI:10.32383/farmpol/127824.

Bueschke M., Kulczyński B. , Gramza-Michałowska A., Kubiak T., Alternatywne źródła białka w żywieniu człowieka, [w:] Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Problemy Rolnictwa Światowego tom 17 (XXXII), zeszyt 3, 2017: 49–59.

Posz E., Pinkowska A., Stebel A., Wykorzystanie zielenic (Chlorophyta) w kosmetyce, [w:] Polish Journal of Cosmetology 2016, 19(1): 36-41.

Kargulewicz A., Swora-Cwynar E., Marcinkowska E., Grzymisławski M., Ziarna chia jako wartościowy produkt racjonalnej diety – zastosowanie w profilaktyce chorób metabolicznych, [w:] Pielęgniarstwo polskie, nr 1 (59) 2016, 87-90.

Masullo, M.; Cerulli, A.; Pizza, C.; Piacente, S. Pouteria lucuma Pulp and Skin: In Depth Chemical Profile and Evaluation of Antioxidant Activity. Molecules 2021, 26, 5236.

Yahia E.M., F.Guttierrez-Orozco, Lucuma (Pouteria lucuma (Ruiz and Pav.) Kuntze), Postharvest biology and technology of tropical and subtropical fruits, [w:] Food Science, Technology and Nutrition, 2011, 443-449.

Rojo LE, Villano CM, Joseph G, Schmidt B, Shulaev V, Shuman JL, Lila MA, Raskin I. Wound-healing properties of nut oil from Pouteria lucuma. J Cosmet Dermatol. 2010 Sep;9(3):185-95.

Narváez-Cuenca, Carlos Eduardo, Mateus-Gómez, Ángela, & Restrepo-Sánchez, Luz Patricia. (2014). Antioxidant capacity and total phenolic content of air-dried cape gooseberry (Physalis peruviana L.) at different ripeness stages. Agronomía Colombiana, 32(2), 232-237. 

Nawirska-Olszańska, A.; Stępień, B.; Biesiada, A.; Kolniak-Ostek, J.; Oziembłowski, M. Rheological, Chemical and Physical Characteristics of Golden Berry (Physalis peruviana L.) after Convective and Microwave Drying, [w:] Foods 2017, 6, 60.

Grześkowiak J., Łochyńska M., Związki biologicznie aktywne morwy białej (Morus alba L.) i ich działanie lecznicze, [w:] Postępy Fitoterapii 1/2017, 31-35.

Plucińska A., Kunicka-Styczyńska A., Owoce goji jako źródło substancji działających prozdrowotnie, [w]: XLIV Konferencja komitetu nauk o żywności i żywieniu PAN. Nauka, technologia i innowacje w żywności i żywieniu, Łódź, 2019, str. 25-32.

Musioł, M., Błoński, B., Stolecka-Warzecha, A., Paprotna-Kwiecińska, J., & Wilczyński, S. (2018), Wpływ czekolady na zdrowie człowieka. Annales Academiae Medicae Silesiensis, (72), 69–79.

Asogwa, I.S., Ibrahim, A.N., Agbaka, J.I., African baobab: Its role in enhancing nutrition, health, and the Environment, [w:] Trees, Forests and People, Volume 3, March 2021.

Piszcz P., Boguszewska P., Głód B.K., Właściwości antyoksydacyjne wybranych preparatów roślinnych, [w:], CAMERA SEPARATORIA, Volume 9, Number 1 / June 2017, str.  11-22.

140. Kowalcze, Dwa gramy zdrowia - Nigella sativa, czyli czarnuszka siewna w profilaktyce i terapii, [w:] Problemu nauk medycznych dawniej i dziś, Łódź 2021, str. 123-140.

Cieślik E., Gębusia A., Charakterystyka właściwości prozdrowotnych owoców roślin egzotycznych, [w:] Postępy Fitoterapii 2/2012, str. 93-100.

Wierońska J.M., Kurkuma – roślinne panaceum, [w:] Wszechświat, t. 118, nr 4  ̶  6/2017  , str. 117-125.